Danh Họa Vincent Van Gogh (1853-1890)

Cầu chuyện cuộc đời danh họa Vincent Van Gogh
(một họa sĩ mà tôi rất yêu thích, đã được xem trưc tiếp nhiều tranh của ông tại bảo tàng tranh Van Gohg tại Hà Lan)

Danh họa Vincent Van Gogh

Danh họa Van Gogh và bức họa nổi tiếng (bị cắt tai):
Paul Gauguin mới chuyển tới ở cùng nhà với van Gogh. Ban đầu, mối quan hệ giữa hai người bạn diễn ra tốt đẹp, nhưng dần trở nên căng thẳng. Đêm ngày 23 tháng Mười hai năm 1888, hai người cãi nhau và Gauguin rời khỏi nhà. Van Gogh chạy đuổi theo bạn ra phố, tay cầm một chiếc dao cạo; tuy nhiên, ông lại không tấn công bạn mình mà quay về nhà lấy dao tự cắt một phần chiếc tai trái rồi bọc nó lại trong một tờ báo và gửi cho một cô gái bán hoa giữ hộ. Đây là những thông tin đã được tiếp nhận rộng rãi, nhưng vào năm 2009, hai học giả người Đức đã ra mắt một cuốn sách trong đó họ đưa ra một giả thuyết khác về sự cố này. Theo họ, Gauguin là một người đánh kiếm cừ, nên trong lúc tranh cãi với van Gogh, ông đã dùng kiếm cắt tai của bạn mình. Vì không muốn để mất tình bạn nên van Gogh đã đồng ý che đậy sự thực để giúp Gauguin không bị tù giam.
 

Bức chân dung tự họa của van Gogh năm 1889 tại bảo tàng d'Orsay, Paris

Bức chân dung tự họa của van Gogh năm 1889 tại bảo tàng d'Orsay, Paris

Ngày 27/7/1890, ở tuổi 37, người ta tin rằng Van Gogh đã tự tử bằng súng, một phát súng vào ngực, tuy vậy, người ta chẳng bao giờ tìm thấy khẩu súng nào được cho là đã gây ra cái chết của ông. Không có ai chứng kiến sự việc và địa điểm nơi ông tự sát thực tế cũng không rõ ràng.

Nhiều người tin rằng Van Gogh đã tự sát trên cánh đồng lúa mì - nơi vốn đã thu hút sự chú ý của ông trong những ngày tháng cuối đời, có người lại cho rằng ông đã tự sát ở một kho thóc nằm gần ngôi nhà nơi ông ở trọ…
Phần lớn những gì chúng ta biết được về những ngày cuối đời của Vincent van Gogh cũng như về cái chết của ông đều là qua lời tường thuật của cô bé Adeline Ravoux nhỏ tuổi

Câu chuyện về Danh Họa Van Gogh

Sáng hôm sau, Kay bồng con về nhà cha mẹ mình. Van Gogh lẽo đẽo theo sau và chàng phải đụng hàng rào danh giá của gia đình Kay. Cha mẹ nàng nhìn chàng bằng cặp mắt khinh miệt. Đối với họ Van Gogh là một tên vô lại, một kẻ giang hồ bệnh hoạn, một loại nửa người nửa ngợm đã làm nhơ bẩn cái kỷ niệm khả kính đối với người chồng đã mất trong tâm hồn con gái mình.

Họ càng kinh tởm khi thấy Van Gogh chứng tỏ tình yêu bằng một hành động điên rồ. Van Gogh úp lòng bàn tay lên ngọn lửa của cây nến đặt giữa nhà, gương mặt bình thản, thanh khiết như một thiền sư đã mặc khải chân lý, không còn nỗi đau về thể xác.

Hành động kỳ hoặc của Van Gogh thăng hoa thành mặt trời tỏa sáng trong tranh, nhưng lúc này, mùi thịt người cháy khét làm cả nhà rúng động. Kay ngất xỉu trên tay mẹ nàng, cha Kay tỏ ra giận dữ hơn là thương xót, cảm thông chàng.

Để chấm dứt hành động man dại đó, cha nàng nói với Van Gogh rằng Kay ghê tởm chàng. Van Gogh không nói một lời, chàng lần lượt nhìn từng người, ánh mắt tuyệt vọng khi thấy Kay kinh hoàng, co rúm thân người trước cái nhìn của chàng. Van Gogh bỏ đi.

Chàng lấy chiếc khăn quấn chung quanh bàn tay cháy sém, thất thểu lang thang giữa trưa hè nắng gắt, bóng chàng cô đơn trên mặt đường, và đằng kia, một quán rượu đang chờ chàng. Ma đưa lối quỷ dẫn đường, xô dạt Van Gogh vào một cái quán vắng tanh. Chàng ngồi xuống ghế, lưng dựa vào vách, trước mặt chàng là một người đàn bà đang úp sấp trên mặt bàn, thỉnh thoảng thân hình giật nảy theo từng cơn ụa như muốn nôn thốc mọi thứ trong bụng ra.

Trước mặt người thiếu phụ say mèm kia, lăn lóc những vỏ chai và ly không còn một giọt rượu. Van Gogh bỗng thèm khát một tình bạn, một sự đồng điệu giữa những kẻ không thăng bằng. Chàng lê bước đến bàn của người thiếu phụ, đặt ly rượu của mình trước khuôn mặt vô hồn, đầu tóc rối bù của một hình hài như con ma đói. Câu chuyện mở đầu của kẻ xa lạ ngắn ngủn, trơ trẽn và khinh bạc :
-Trông em có vẻ khổ sở quá, sao thế em ?
-Cuộc đời …
-Cuộc đời thế nào… ?
-Chó má. Nếu cần cho anh biết thêm. Tôi phải lao đầu xuống vũng bùn để nuôi một đứa con hoang. Làm đĩ, nói văn chương hơn là làm nai móng đỏ, hoa gốc cây, làm bò lạc… ha ha … đời đểu giả, bọn đàn ông khốn nạn… ha ha …

Người đàn bà ngửa mặt cười vang, nước mắt chảy xuống khuôn mặt phấn son lem luốc. Van Gogh nốc cạn ly rượu, chàng muốn cười như người đàn bà kia, nhưng mọi cảm giác chợt lắng xuống trước nỗi khổ của con người. Van Gogh cảm thương số phận bụi bờ của người thiếu phụ và tự thương hại mình. Định mệnh cay nghiệt đã quất lên tâm hồn của mỗi kiếp đời những vết hằn độc ác khác nhau, nhưng tất cả đều là sự bất hạnh.

Đồng cảnh thì tương lân, người thiếu phụ thấy bàn tay Van Gogh bị thương nên dìu chàng về nhà để băng bó. Chẳng mấy chốc, Van Gogh cảm thấy khó có thể rời Christine. Hai người sống với nhau và tiền trong túi Van Gogh bốc hơi nhanh chóng. Nghĩa tình vẫn tràn đầy, nhưng sự sinh tồn bắt buộc Van Gogh phải đi kiếm việc làm. Chàng đến thăm Mauve, một người anh bà con. Mauve là một họa sĩ nổi tiếng, sống dư dật bằng cọ sơn với những hợp đồng khổng lồ. Tranh của Mauve bán đắt như tôm tươi và giá cả của nó chỉ có giới thượng lưu mới đủ khả năng sờ mó tới.

Mauve vẽ tranh giống y như thật, cánh đồng trong tranh sống động như một bức hình chụp rõ ràng. Mauve tiếp người em họ với vẻ mãn nguyện của kẻ thành đạt bằng tài năng của mình. Khi Van Gogh đưa tranh của mình cho Mauve xem. Mauve chờ đợi với tâm lý sẽ thấy nét vẽ ngây ngô của một kẻ nhà quê. Nhưng dưới lớp than nguệch ngoạc kia, Mauve lại nhận ra dấu hiệu của một thiên tài. Ông không thích lập dị, nhưng hiểu rằng đứa em họ quái đản của ông sẽ tạo ra những tác phẩm để đời. Mauve cho Van Gogh vài hộp màu và ít tiền. Mauve khích lệ chàng nên tiếp tục vẽ tranh và nghiên cứu cách thể hiện tinh tế hơn, nhưng phải tìm con đường sáng tạo riêng, không trùng lập với những khuynh hướng nghệ thuật tạo hình trước đấy.

Van Gogh cảm động, từ giã ông anh họ rồi trở về. Chàng bắt Christine và đứa con của nàng ngồi làm mẫu cả ngày. Chàng vẽ như một kẻ điên chạy khắp cánh đồng. Chàng ôm giá vẽ ra đường phố, chạy vào quán rượu. Bất cứ hình ảnh gì tạo được xúc động, Van Gogh đều muốn ghi cả lên tranh, muốn phơi bày đời sống con người, thiên nhiên lên mặt vải bằng những mảng màu chắc khỏe, diệu kỳ mà ma quái.

Hình ảnh một người nông dân ăn khoai xuất hiện trên khung vẽ phải như thế nào ? Van Gogh muốn vẽ bàn tay người đó, chính bàn tay chai sạn kia đã làm ra củ khoai và giờ đây đang hưởng giây phút hoan lạc do chính sức lao động của mình. Vì ở đó, chính là đời sống.

Ở mãi một chỗ cũng sinh nhàm, thỉnh thoảng mối tình đầu tuyệt vọng hiện lên khiến Van Gogh vô cùng bứt rứt. Chàng muốn đi xa để tìm cảm hứng sáng tạo và quên lãng quá khứ yêu đương. Van Gogh đến Paris và Toulouse, cuối cùng chàng dừng chân ở Arles. Và vùng đất này khiến Van Gogh phải thốt lên : “Ôi mặt trời tươi đẹp, mày làm tao đau đầu, và tao không ngờ người ta trở nên điên vì mày !”. Mặt trời vàng óng, lung linh trên đầu cây ngọn cỏ là cảm hứng thể hiện trên nhiều bức tranh của Van Gogh.

Thỉnh thoảng ông anh họ Mauve gửi cho chàng ít tiền và Théo cũng không quên Van Gogh, hàng tháng chàng nhận được tiền cấp dưỡng của Théo. Phần lớn số tiền Van Gogh dùng để mua vải và màu nên cuộc sống của chàng và Christine luôn bị cái đói đe dọa. Những trận cãi vã diễn ra hàng bữa vì đồng tiền cứ thiếu trước hụt sau. Nhưng Van Gogh chẳng màng đến, mỗi lần chàng cầm cọ sơn là chàng quên hết những lụy phiền, đời đã có một ý nghĩa khác và lớn hơn nhiều rồi.
Cuộc sống cứ thế trôi đi. Nhưng Christine và Van Gogh lại va chạm nhau dữ dội vì sự túng quẫn. Sau một trận cãi vã kịch liệt với Christine, Van Gogh nhận được điện tín báo tin cha chàng đang bệnh nặng, Van Gogh quyết định trở về nhà. Christine bồng con tiễn chàng ra nhà ga. Hai người im lặng đi bên nhau, lòng buồn rười rượi. Chàng bịn rịn chia tay, bồng đứa bé hôn như không muốn rời. Christine nhìn chàng, nói trong niềm u uất :
- Trở về rồi anh sẽ không còn gặp em đâu.
Van Gogh chợt nghe lòng mình lắng xuống. Chàng nhìn nàng không oán ghét, thù hằn và nàng cũng thế. Trái tim người đàn bà chai sạn hơi hám đàn ông vẩn rất cần một chút gì đó, một sự le lói của ánh đèn trong đêm thâm u, lạnh lẽo.

Nàng yêu Van Gogh, một thứ luyến ái thuần túy tinh thần. Nàng hiểu chàng, hiểu cuộc đời dâu bể với những thăng trầm của nụ cười và nước mắt.

Van Gogh về đến nhà, đội lên đầu vành khăn tang tiễn người cha khả kính đến nơi an nghỉ cuối cùng.

Một thời gian sau, Van Gogh lại xách giá vẽ đi rong ngoài đồng. Những cuộc mộng du man dã đến chân trời nghệ thuật của Van Gogh không một con chiên ngoan đạo nào có thể tìm thấy ở nhà thờ. Nhưng tiếng sét mỉa mai, tàn nhẫn của dư luận lại ập đến với chàng. Người ta tránh Van Gogh như tránh một con quỷ. Cả gia đình cũng bị vạ lây. Cô vợ sắp cưới của Théo không dám giao thiệp với gia đình Van Gogh nữa. Théo đau khổ cùng cực, nhưng chàng hiểu người anh đáng kính của mình, con người “bất bình thường” đó nào có hại ai. Tại sao người ta quan tâm đến những gì xảy ra chung quanh khi nó không phương hại đến quyền lợi vật chất hay tinh thần của họ? Một con người trong cộng đồng xã hội như Van Gogh đã đắm say với nghệ thuật là một cách sống tội lỗi hay sao ? Théo vẫn một lòng tận tụy với anh mình. Nhưng Van Gogh buồn bã ra đi. Lần này chàng quyết định dấn thân suốt đời trong hội họa, Van Gogh tìm đến các bậc danh họa nổi tiếng như Picasso, Monet, Gauguin. .. Tất cả trình bày cho chàng những lý thuyết riêng trong cách tạo hình của họ. Những nghệ sĩ của trường phái “ấn tượng” này gây cho Van Gogh quá nhiều hoang mang. Chàng tự hỏi rằng như thế, họ có quên ghi và quên nhìn cuộc sống trước mắt họ không ?

Suốt mấy đêm sau đó, Van Gogh thức trắng bên giá vẽ, cố thể hiện những gì chàng nghe các họa sĩ kia nói. Đôi khi trong giấc ngủ chập chờn nửa đêm, Van Gogh tốc mền ngồi dậy bởi một tiếng réo gọi trong tiềm thức. Chàng vẽ và suy nghĩ miên man. Van Gogh gửi thư cho Théo và Théo trả lời rằng :
“Trong hội họa, anh bắt chước người khác như thế là lầm, nếu anh muốn tìm được nét độc đáo trong tranh. Cứ nhìn rồi vẽ, đừng lo gì đến ý kiến của người khác”.

Thế là Van Gogh tìm một con đường sáng tạo cho riêng mình. Tranh của chàng được triển lãm trong phòng tranh của Théo, những hình thể màu sắc mà sau này người ta gọi là trường phái “dã thú” (Fauvisme) đã gây nên những trận cười chế nhạo của giới tài tử thời bấy giờ. Họ cho rằng tranh của Van Gogh là sự nhục mạ cho giới hội họa. Tuy nhiên, vẫn có người can đảm dám trưng bày các bức tranh quái lạ, mới mẻ và dễ gây mầm phản đối của Van Gogh. Đó là ông Tanguy, một người mà Van Gogh hy vọng nhiều nhất. Chàng mang một bức tranh đến thăm ông Tanguy.

Khi chàng đến, một nhóm họa sĩ đang tranh luận sôi nổi về ý nghĩa đích thực của hội họa. Van Gogh đưa bức tranh của mình cho đám họa sĩ xem. Lại những lời phê bình khiến Van Gogh phải chạnh lòng. Ông Tanguy an ủi chàng, còn họa sĩ Gaugin thì gật gù, chỉ có Gaugin cho là đẹp và khen chàng đã dũng cảm đi con đường riêng, không chạy theo những thuyết lý mới của đám họa sĩ muốn lên mặt dạy đời kia. Thế là một tình bạn nảy sinh bất ngờ!.

Van Gogh trở lại vùng Arles, mướn một căn phòng trọ giá 8 quan. Chàng gởi thơ xin Théo mua cho chàng “màu xanh tươi, màu xanh của xứ Prusse, tất cả màu vàng, từ màu da cam đến màu vàng vỏ chanh, màu son và màu trắng kẽm”. Chàng nhận được 50 quan mỗi tuần do Théo gởi. Nhưng con ma vật chất vẫn hành hạ chàng. Do tiền trợ cấp trút gần hết vào sơn và vải nên Van Gogh phải nhịn ăn ba ngày trong một tuần. Nhiều lần trong lúc vẽ, Van Gogh xây xẩm mặt mày, té xỉu vì đói. Nhưng con người kiên trì với nghệ thuật vẫn tiếp tục cuộc hành trình về đất Thánh. Chàng đi khắp miền Crau, Saintes Maries de la Mer. Dưới bầu trời miền Bắc, mỗi ngày chàng ra đồng ghi lại trên tranh ánh sáng nhiệm màu của vầng thái dương. Chàng linh cảm rằng nơi đây có nhiều ánh nắng chói sáng nhất trên hành tinh này. Cả một sự bùng nổ ánh nắng chói loà trong tranh. Nắng trên ngọn cỏ, trên lá, trên hoa, trên nền đường đá, trên mái ngói đỏ rực, Chàng vẽ mặt trời. Và chính mặt trời cũng say vì ánh sáng của nó.

Những người nông dân ở Arles thường thấy Van Gogh vẽ khi màn đêm buông xuống trên bờ sông Rhône. Trên nón Van Gogh thắp đầy đèn cầy để lấy ánh sáng, chàng chống lại cơn đói, chóng lại cơn buồn ngủ đang kéo mí mắt chàng xuống và chịu đựng luôn cả sự mệt mỏi do suốt nhiều giờ đứng làm việc liên tục.

Van Gogh làm việc phát khiếp, nhưng tranh chàng bán chẳng ai mua, cũng chẳng ai buồn để mắt đến. Một hôm, bà chủ nhà trọ đến đòi tiền nợ, chàng không còn một cắc dính túi, thế là phải khăn gói ra đi, sống lang thang ở vỉa hè nhà người. Thời may, lúc Théo gởi tiền đến, Van Gogh gặp một anh phát thư tốt bụng giới thiệu một căn nhà rộng cho chàng mướn, giá 15 quan mỗi tháng. Căn nhà mới của Van Gogh chẳng mấy chốc đã trở nên bừa bãi, chàng trở thành một sinh vật sống say ánh nắng hắt từ bên ngoài cửa sổ vào. Van Gogh say sưa vẽ, khổ hạnh như một thiền sư, ép xác như một tên tù, hối hả và ray rứt như sợ không có đủ thì giờ để hoàn thành những gì chàng dự định.

Sự cô độc vẫn ám ảnh Van Gogh song song với hội họa. Chàng muốn có bạn bè đồng điệu nên mời những họa sĩ ấn tượng đến nhà chơi và gọi căn nhà mình là “Nhà của các bạn”. Nhưng chỉ có một người đáp lại thiện chí của chàng là Gauguin.

Anh chàng vạm vỡ và rất to mồm đó hãnh diện và tự tin ở tài mình, với ý nghĩ chế ngự, Gauguin đến nhà Van Gogh năm 1888. Van Gogh tiếp bạn như tiếp một vị thánh sống, đưa bạn đi xem phòng tranh của mình. Gauguin cảm thấy buồn cười khi đọc dòng chữ khắc tay của Van Gogh “Tôi là Đức Chúa Thánh thần, tôi có tinh thần lành mạnh”.

Tối đến, hai người sánh vai nhau bách bộ trên đường phố Arles và chui vào một quán nhậu, Gauguin là một kẻ giang hồ lãng tử, đã từng lê gót giày đi khắp xứ, không ngần ngại trước bất cứ việc gì, kể cả chuyện choảng nhau. Van Gogh tỏ vẻ cảm phục nhìn dáng nghênh ngang, ngật ngưỡng của Gauguin đi trên phố. Hai kẻ say đời say tình, chân nam đá chân xiêu trở về nhà, đánh một giấc ngon lành, kỷ niệm vui cho ngày đầu kết bạn.

Sáng hôm sau hai người xách giá vẽ ra đồng. Van Gogh để ý xem bạn mình sung sướng thế nào khi tiếp xúc với thiên nhiên. Nhưng Gauguin tỏ vẻ thờ ơ lãnh đạm. Mặt trời, cỏ cây, con người lao động chả gây chút hứng thú nào cho anh chàng này. Gauguin chỉ thích họa những giấc mơ và kỷ niệm của mình. Khi nghe Van Gogh say mê nói về cảnh lao động, Gauguin bật cười :
- Nếu anh biết tôi đã làm những gì, nếu anh biết tôi đã từng làm phu bến tàu, nếu anh đã làm việc nặng nhọc của kiếp ngựa kéo xe, anh sẽ không quý trọng sự làm việc đến thế.

Van Gogh phản ứng ngay :
- Tôi không quý trọng cũng không gớm tởm công việc lao động tay chân. Nhưng tôi muốn ghi lại sự sống qua hình ảnh đó. Còn những thứ trong tranh của anh, tất cả đều trống rỗng, nhạt phèo.
Thế là sự cãi vã bùng lên quyết liệt. Nhưng hai người cố gắng nhường nhịn nhau, chấp nhận tương đối cá tính và sự suy nghĩ của nhau.

Và một ngày kia, như một ung nhọt lâu ngày bể miệng phun mủ, Gauguin không thể chịu đựng cuộc sống địa ngục như thế này nữa, Van gogh cảm phục Daudet, Ziem, Raphael, Degas thì Gauguin lại nổi khùng.

Ngày nọ, hai người đang vẽ trên cánh đồng, bỗng một cơn gió thổi ào đến, gió càng lúc càng dữ dằn hơn, cuốn phăng giá vẽ của Gauguin đi khiến chàng chửi bới om sòm cái phần đất chết tiệt đó. Trong lúc ấy,Van Gogh say sưa vẽ, ôm chặt giá vẽ chống lại cơn gió quái ác, chống lại tất cả. Gauguin vùng vằng bỏ về. Van Gogh chỉ nơi để tiền mà Théo vừa gởi đến cho chàng.

Đến chiều Van Gogh mới về nhà. Chàng thấy Gauguin đang soạn quần áo xếp vào valise. Van Gogh van xin Gauguin đừng bỏ mình sống trong cô độc, nhưng Gauguin nhất định không nghe. Bởi vì mấy ngày trước, mầm mống bất hoà giữa hai người trong quán “Café de Nuit” đã quá sức chịu đựng rồi. Van Gogh đem khoe với Gauguin bức tranh vẽ ba cây đèn như những mặt trời. Gauguin chế nhạo đường nét và ý tưởng của Van Gogh. Thế là cơn điên trổi dậy, Van Gogh liệng cái ly đang cầm vào mặt Gauguin.

Gauguin né đầu tránh và bỏ về nhà. Chiều nay, chàng dứt khoát ra đi bỏ mặc cho Van Gogh hết lời dịu ngọt. Khi đóng nắp valise lại, Gauguin nghe tiếng động, chàng ngoái đầu nhìn ra sau. Van Gogh mắt trừng trừng ngầu đỏ, trên tay lăm lăm một con dao cạo sáng ngới. Hai người nhìn nhau, mắt toé lửa. Gauguin nghĩ rằng Van Gogh đang đau buồn vô hạn, vì quá sợ cô đơn nên chàng phản xạ một cách điên loạn như vậy, Lưỡi dao hạ xuống, những ngón tay cầm dao lỏng ra, một tiếng cạch khô khan rớt trên nền nhà, Van Gogh úp mặt, chạy vào phòng riêng….

Nhưng trong phòng Van Gogh vẫn tràn ngạp ánh nắng chói chang, vàng rực như đổ lửa. Sức nóng trong căn phòng hầm hập làm quay cuồng đầu óc Van Gogh. Tia nắng quái ác xuyên vào mặt, chạy vào trái tim chàng khiến chàng quờ quạng. Cơn sốt đang hành hạ chàng, cơn điên làm chàng bốc lửa. Đầu chàng như sắp nổ tung ra, ngón tay cấu lại như không thể ghi được trên tranh cái ma lực ghê gớm của ánh nắng đang đè bẹp óc chàng. Mắt trừng to, tóc dựng ngược, hình ảnh phản chiếu trong gương là hiện thân của một con vật quái đản. Để chấm dứt ảo tưởng về cây thánh giá đã từng hành hạ chàng, để quên tiếng gào của nắng, của lá cây ngoài vườn, của gió lùa vào căn phòng tịch mịch, Van Gogh tự cắt tai trái của mình, một đường ngọt sớt và máu phun ra xối xả. Hành động như một cái máy vô hồn vô cảm, Van Gogh lau khô vành tai, gói lại trong một tờ báo rồi để lên bàn.

Sáng hôm sau người ta thấy chàng nằm chết giấc trên vũng máu khô bám đầy ruồi. Chàng còn sống quả là một phép lạ. Cái tin chàng nổi điên xén vành tai loan nhanh như một vệt dầu trên dòng sông dư luận ớ Arles. Thấy họa sĩ điên xuất hiện, bọn đầu đường xó chợ cười nhạo ồm lên và lấy đá liệng vào người chàng. Chưa bao giờ Van Gogh khổ sở, buồn đau như vậy. Chàng trùm hai cánh tay lên đầu tránh trận mưa đá phủ phàng, chệch choạng bước về nhà, ngã vật xuống chiếc giường và giờ đây, nỗi cô đơn khiến chàng run rẩy. Hồi lâu, bật người ngồi dậy, Van Gogh cầm tờ giấy báo có gói vành tai của mình, chàng lảo đảo ra đường tìm đến nhà một cô gái điếm quen, chàng nói :
- Đây là kỷ niệm của tôi, em Gaby ạ !

Nắng. Nắng chói chang trên cành lá, xuyên qua mái nhà thờ, phả từng luồng điện nghiệt ngã, đâm thẳng vào mặt Van Gogh, khiến chàng thét lên, đầu óc quay cuồng và cơn điên chợt nổi lên. Van Gogh đập phá bất cứ cái gì xuất hiện trước mặt. Người ta quay lại, vật ngã Van Gogh xuống lòng đường, trói chàng lại rồi chở chàng vô nhà thương điên ở Arles.

Hay tin chàng điên, Gauguin bỏ đi, không hề quay lại và đó là lần cuối cùng của ba tháng bạn bè mà Van Gogh cứ ngỡ là vĩnh cửu.

Suốt mấy tuần liền, Van Gogh nằm như một xát chết trong căn phòng dành cho bệnh nhân điên nặng. Thế giới loài người xa xăm quá. Căn phòng thâm u thỉnh thoảng vang lên tiếng xích sắt trói tay chân của những người điên. Nắng. Con quỷ ánh sáng lại ám ảnh chàng. Van Gogh la hét điên cuồng, đầu đập vào vách tường bất tỉnh.

Khi mở mắt ra Van Gogh cố gắng tìm cách tự chủ, ổn định tinh thần trong sự yên tĩnh. Bên ngoài khung cửa sổ nhà thương điên, những cành olive, những đám cây mồng gà rập rờn theo gió, những thảm cỏ xanh mượt tít chân trời đã xoa dịu thần kinh của Van Gogh.

Người ta trả tự do cho Van Gogh sau 15 ngày chàng nghiến răng chịu đựng những cơn động kinh co giật. Nhưng tự do khiến chàng còn đau đớn hơn lúc vật vã trong nhà thương điên. Khi Van Gogh về nhà, lũ con nít hàng xóm leo lên các nhánh cây chung quanh nhà chàng, leo qua tường cất tiếng cười chế giễu và ném đá vào người điên “Cắt vành tai”.

Cả thành phố xua đuổi Van Gogh, 85 chữ ký đề nghị chính quyền bắt giam chàng vì sợ rằng chàng sẽ gây những hậu quả tai hại khôn lường cho họ. Van Gogh buồn chán quá. Thế giới loài người ơi ! Đâu là trái tim đỏ thắm tình người. Chàng trở lại nhà thương điên để trốn tránh những tia nhìn ghê tởm.

Nơi đây, Van Gogh nói với vị bác sĩ khám bệnh cho mình rằng “Tôi đã được học miễn phí trong một trường đại học bần cùng lớn nhất”. Mấy ngày sau, Van Gogh lẻn vào phòng riêng của vị bác sĩ này, định cắt cổ ông ta nhưng ông ta may mắn thoát kịp. Khi bình tâm, để tỏ lòng hối hận. Van Gogh tặng ông ta một bức tranh vẽ chân dung của mình. Nhưng số phận bức tranh cũng đen đúa như cuộc đời chàng. Vị bác sĩ đem nó che một lỗ hổng trong chuồng gà của ông ta.
Một bà phước tình cờ thấy chàng vẽ tranh. Nhìn cánh đồng cỏ tràn ngập ánh nắng trong đó, bà phước hỏi chàng thì chàng trả lời với nụ cười bí ẩn :
-Tranh này tượng trưng cho cái chết. Nhưng là cái chết thật đẹp. Bà xem đây, tràn ngập ánh nắng vàng mơ…

Mấy ngày sau, người ta cho phép chàng ra ngoài vẽ tranh. Vài cơn điên lại đốn ngã chàng. Sau đó người ta gởi Van Gogh đến bệnh viện của bác sĩ Gachet ở Auvers.

Nơi đây Van Gogh sáng tạo những bức tranh trác tuyệt của đời chàng. Van Gogh không trở về căn nhà màu vàng của mình nữa, nơi đã chứng kiến sự nở hoa huyền bí trên bức tranh “Hoa hướng dương” nổi tiếng của chàng.

Năm tháng trước đêm Giáng Sinh năm 1888, lúc người bạn Paul Gauguin bỏ đi, Van Gogh đã đem tất cả sự cô đơn, tuyệt vọng của mình vào bức tranh “Hoa diên vĩ” bất hủ. Chàng rời bệnh viện và nguyện giam mình trong tu viện Saint- Paul De Mausol ở Saint- Rémy De Provence.

Van Gogh cho rằng bức “Hoa diên vĩ” là “chiếc ống thu hồi của bệnh tình chàng”. Bức tranh kỳ dịêu đến nỗi nhà doanh họa Manet ngạc nhiên thốt lên : “Làm sao mà một con người vào lúc ấy lại có thể yêu hoa và ánh sáng, lại có thể vẽ được tuyệt vời đến thế, loại người đó có đau khổ đến thế vậy không ? Bức tranh vừa co quắp vừa lóng lánh, trên đó có một vệt trắng xuất hiện như một niềm hoài vọng về sự yên bình không bao giờ đến, để phá ra một sức mạnh tương đương với nỗi tuyệt vọng mà Van Gogh khêu gợi”.

Sau một lần chàng lên cơn điên loạn, người ta lại chở chàng đến bệnh viện ở Auver-sur-Oie. Nơi đây, chàng tự lắng nghe lòng mình. Chàng hiểu khi quá say mê , khi đặt cả tâm hồn vào bức họa, chàng là một người điên tỉnh táo hơn cả những người có lý trí bình thường.

Ngày 20 tháng 7 năm 1890, vào lúc trưa nắng gắt, Van Gogh đang vẽ trên cánh đồng. Nhưng chàng không ngờ cơn động kinh cuối cùng đã xô đẩy định mệnh chàng đến bờ vực thẳm. Lần này tàn bạo và phũ phàng hơn. Trước mặt Van Gogh là cánh đồng lúa vàng đã gặt xong, từng bó lúa cột chặt nằm lăn lóc trên nền rơm rạ. Tranh của chàng rực rỡ màu vàng nắng và màu xanh thẳm dịu dàng của bầu trời. Nhưng bỗng một đàn quạ đen bay đến, tông vào tranh, bấu vào đầu Van Gogh như báo cho chàng biết đời chàng không có lối thoát. Đàn quạ bay vọt lên cao. Chàng nhìn bức tranh màu be bét. Đàn quạ lại bổ xuống, chàng đưa hai cánh tay quờ quạng xua đuổi chúng rồi ôm lấy đầu. Chợt Van Gogh nhúng cả cây cọ vào màu đen, quệt từng bệt nhớp nhúa, ghê tởm vào bức tranh như một đàn quạ vần vũ trên trời xanh lơ. Chàng vẽ liên hồi những vệt đen thẳm. Đàn quạ bổ xuống đầu chàng, kêu thét rền rĩ những âm thanh chi chít quái dị.

Môi Van Gogh mím lại rướm máu. Ván bài quyết định đã đến hồi kết thúc. Van Gogh đã hiểu mình đã thua cuộc đời.

Chàng lao về gốc cây, móc súng lục trong túi ra, chĩa thẳng vào ngực, một tiếng nổ chát chúa khô khan vang lên, khiến đàn quạ bay tán loạn. Nắng. Nắng chói chang chiếu xuống đôi mắt lờ đờ. Máu. Máu thấm ướt đỏ quần áo Van Gogh, trào sôi trên khuôn ngực phập phồng. Bức tranh “Đàn quạ đen trên đồng lúa vàng” đã hoàn thành trong cơn hấp hối của Van Gogh.

Khi Théo chạy đến thì Van Gogh đã ngất lịm. Hai ngày sau chàng thở hắt lần cuối cùng trên tay đứa em thân yêu của mình, người đàn ông độc nhất biết thương xót chàng.

Kay ơi ! Christine ơi ! Gaby ơi ! Hỡi những người đàn bà một thời say đắm yêu thương ! Ai !? Ai !? Ai !? Người nào nhỏ những giọt nước mắt xuống tâm hồn kẻ suốt đời cô đơn và tuyệt vọng cùng cực kia.

 

Tranh Của Vincent Van Gohg:

Những người ăn khoai tây- Tranh  của Van Gohg

Gia đình nông dân ăn tối (ăn khoai tây)

 

Căn phòng lập dị- Tranh  của Van Gohg

Căn phòng lập dị- Tranh  của Van Gohg

Phố- Tranh  của Van Gohg

Phố- Tranh  của Van Gohg

phong cảnh thôn quê- Tranh  của Van Gohg

phong cảnh thôn quê- Tranh  của Van Gohg

sao đêm- Tranh  của Van Gohg

đêm đầy sao- Tranh  của Van Gohg

Bức tranh khắc họa quang cảnh bên ngoài phòng bệnh của Van Gogh ở một bệnh viện tâm thần nằm tại miền Nam nước Pháp. Khung cảnh này được ông quan sát qua ô cửa sổ phòng bệnh vào buổi đêm, tuy vậy, Van Gogh vẽ lại bằng trí nhớ vào ban ngày bởi ban đêm không bệnh nhân nào được phép “trốn ngủ”.

Bức “Đêm đầy sao” là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Van Gogh, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp hội họa của ông khi Van Gogh bắt đầu dành nhiều đất hơn cho trí tưởng tượng phát huy.

Bức “Đêm đầy sao” cũng là một tác phẩm gây nhiều tranh cãi trong giới phê bình, có hai trường phái: một trường phái tin rằng Van Gogh vẽ bầu trời sao bằng trí tưởng tượng, trường phái còn lại cho rằng Van Gogh đã khắc họa chính xác vị trí của những ngôi sao mà ông nhìn thấy trên bầu trời, rằng ông không hề vẽ bằng sự dễ dãi của trí tưởng tượng.

Nhiều nhà bình tranh thậm chí còn tin rằng Van Gogh đã vẽ vị trí các ngôi sao dựa trên một đoạn kinh thánh nằm trong cuốn kinh Cựu ước, miêu tả lại một giấc mơ của thánh Joseph.

tĩnh vật hoa hướng dương- Tranh  của Van Gohg

Tranh  của Van Gohg
Tĩnh vật: Lọ với mười lăm bông hoa hướng dương, 1888

Van Gogh vẽ xong 4 tuyệt tác hội họa khắc họa hoa hướng dương chỉ sau 6 ngày. Ông giữ cảm xúc và sự tỉnh táo trong suốt 6 ngày đó bằng cà phê và rượu.

Các nhà nghiên cứu nói rằng khi vẽ những bông hoa hướng dương cũng là khi tâm trạng của Van Gogh tốt nhất, đó là những giây phút vui vẻ hiếm hoi trong cuộc đời ông. Sắc vàng đối với Van Gogh là biểu tượng của ánh mặt trời, sự ấm áp, tình bạn, của niềm vui, hạnh phúc.

Trong văn học Hà Lan, hoa hướng dương là biểu tượng của sự hy sinh, sự cống hiến tận tụy và lòng trung thành. Loạt tranh về hoa hướng dương của Van Gogh khắc họa hoa từ khi nở cho tới khi tàn, còn là ẩn dụ về vòng tuần hoàn sinh tử.

bác sĩ- Tranh  của Van Gohg

Chân dung Bác sĩ Gachet, 1890

“Chân dung bác sĩ Gachet” là một trong những bức tranh nổi tiếng nhất của danh họa người Hà Lan - Vincent Van Gogh. Bác sĩ Paul Gachet trong tranh chính là người chăm sóc Van Gogh trong những năm tháng cuối đời.

Thoạt tiên, ấn tượng ban đầu của Van Gogh về bác sĩ Gachet không tốt. Viết thư cho em trai, ông kể rằng: “Anh nghĩ chúng ta không nên trông cậy vào bác sĩ Gachet. Ông ấy có lẽ còn bất bình thường hơn anh. Một người mù dẫn đường một người mù khác, không phải là rốt cuộc cả hai sẽ ngã xuống mương sao?”.

Tuy vậy, trong lá thư sau, Van Gogh lại nói rằng: “Anh đã tìm thấy một người bạn thật sự ở nơi bác sĩ Gachet, giống như một người anh trai, bọn anh giống nhau không chỉ ở hình hài mà còn ở tinh thần”.

Sự thân thiết tìm thấy ở bác sĩ Gachet đã khiến Van Gogh thực hiện bức chân dung mang đầy vẻ u sầu này. Đối với Van Gogh, hình ảnh bác sĩ Gachet trong tranh như “đang nhăn nhó với những ai nhìn ngắm bức tranh này”. Đó là khuôn mặt mang “nỗi buồn của thế hệ”.

“Chân dung bác sĩ Gachet” được coi là tác phẩm khắc họa chân dung hiện đại, phá cách, mang tính tiên phong, khi không chỉ đặc tả diện mạo nhân vật mà còn lột tả nội tâm bên trong của nhân vật.

Đồng lúa mỳ với những con quạ, 1890, bức họa cuối cùng của Van Gogh

Đồng lúa mỳ với những con quạ, vẽ năm 1890, đây là bức họa cuối cùng Van Gogh vẽ

Theo danh họa Emile Bernard, người bạn nghệ sĩ kém van Gogh 15 tuổi, ông để giá vẽ dựa vào một đống cỏ khô và tới đi tới cánh đồng phía sau một tòa lâu đài. Vào buổi chiều, khi ngồi ở cánh đồng, van Gogh rút một khẩu súng lục ra và tự bắn vào mình. Vết thương không gây tử vong ngay lập tức và van Gogh ngã xuống đất nằm bất tỉnh. Nhiều giờ sau, không khí lạnh của buổi tối khiến van Gogh tỉnh dậy. Ông đứng lên và lảo đảo quay lại quán rượu.

Yêu cầu đầu tiên của họa sĩ là tẩu thuốc lá, và ông chủ nhà Ravoux đi châm tẩu thuốc cho ông. Theo yêu cầu của van Gogh, Ravoux cũng cho người đi gọi bác sĩ Gachet tới để băng bó vết thương. Vị bác sĩ đến nhưng không mấy lạc quan về khả năng qua khỏi của van Gogh. Khi bác sĩ Gachet bày tỏ mong ước có thể cứu được van Gogh, họa sĩ nói: “Nếu thế thì tôi phải làm lại một lần nữa.” Khi cảnh sát tới thẩm vấn, van Gogh nói: “Đừng kết tội ai cả, chính tôi muốn tự sát.” Cảnh sát để bác sĩ Gachet và ông Ravoux chăm sóc van Gogh đêm đó. Sáng hôm sau, họ gửi điện tín cho Theo, và Theo lập tức lên đường tới Auvers ngay chiều hôm đó. Tới chiều tối, van Gogh rơi vào trạng thái hôn mê và trút hơi thở cuối cùng lúc 1:30 sáng thứ Ba, ngày 29 tháng Bảy năm 1890.

Đám tang của danh họa Van Gogh Phía trước quan tài còn có giá vẽ, chiếc ghế gấp, và cọ vẽ của họa sĩ. Nhiều người đã tới dự tang lễ, chủ yếu là các họa sĩ, trong số đó tôi nhận ra Lucien Pissarro và Lauzet, những người khác tôi không biết. Ngoài ra còn có một vài người dân trong vùng, tuy không biết nhiều về ông, chỉ gặp ông một hai lần nhưng họ quý mến ông bởi ông thực tử tế, thực nhân hậu …”

Ở Việt Nam có một họa sĩ là Phạm Lực, được nhiều nhà sưu tập và mến mộ ông, coi ông như là Van Gogh Việt Nam, đó cũng là điều may mắn và tuyệt vời cho nền hội họa của chúng ta phải không các bạn!
 

Hình ảnh tranh và thông tin nội dung đăng tải được lấy từ nguồn lưu của google.com

 

Hotline: (84) 913 323.977
Chat Facebook
Gọi điện ngay